نظر اسلام در مورد «چشم زخم» چیست؟
بسیارى از مردم معتقدند در بعضى از چشمها اثر مخصوصى است که وقتى از روى اعجاب به چیزى بنگرند ممکن است آن را از بین ببرد، یا درهم بشکند، و اگر انسان است بیمار یا دیوانه کند.
این مساله از نظر عقلى امر محالى نیست، چه اینکه بسیارى از دانشمندان امروز معتقدند در بعضى از چشمها نیروى مغناطیسى خاصى نهفته شده که کارایى زیادى دارد، حتى با تمرین و ممارست مىتوان آن را پرورش داد، خواب مغناطیسى از طریق همین نیروى مغناطیسى چشمها است.
در دنیایى که «اشعه لیزر» که شعاعى است نامرئى مىتواند کارى کند که از هیچ سلاح مخرّبى ساخته نیست پذیرش وجود نیرویى در بعضى از چشمها که از طریق امواج مخصوص در طرف مقابل اثر بگذارد چیز عجیبى نخواهد بود.
بسیارى نقل مىکنند که با چشم خود افرادى را دیدهاند که داراى این نیروى مرموز چشم بودهاند و افراد یا حیوانات یا اشیایى را از طریق چشم زدن از کار انداختهاند. لذا نه تنها نباید اصرارى در انکار این امور داشت باید امکان وجود آن را از نظر عقل و علم پذیرفت.
در روایات اسلامى نیز تعبیرات مختلفى دیده مىشود که وجود چنین امرى را اجمالاً تایید میکند.
در حدیثى میخوانیم که «اسماء بنت عمیس» خدمت پیامبر(ص) عرض کرد: گاه به فرزندان جعفر چشم مىزنند، آیا «رقیه» اى براى آنها بگیرم (منظور از «رقیه» دعاهایى است که مینویسند و افراد براى جلوگیرى از چشم زخم با خود نگه میدارند و آن را «تعویذ» نیز مىگویند).
پیامبر(ص) فرمود:
«آرى، مانعى ندارد، اگر چیزى مىتوانست بر قضا و قدر پیشى گیرد چشم زدن بود!» (1)
و در حدیث دیگرى آمده است که امیر مؤمنان ع فرمود: پیامبر براى امام حسن و امام حسین" رقیه" گرفت، و این دعا را خواند:
«أُعِیذُکُمَا بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ وَ أَسْمَائِهِ الْحُسْنَى کُلِّهَا عَامَّةً مِنْ شَرِّ السَّامَّةِ وَ الْهَامَّةِ وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ عَیْنٍ لَامَّةٍ وَ مِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَد»
ترجمه: «شما را به تمام کلمات و اسماء حسناى خداوند از شر مرگ و حیوانات موذى، و هر چشم بد، و حسود آن گاه که حسد ورزد مىسپارم، سپس پیامبر (ص) نگاهى به ما کرد و فرمود:" اینچنین حضرت ابراهیم براى اسماعیل و اسحاق تعویذ نمود» (2)
ر نهج البلاغه نیز آمده است:
«چشم زخم حق است و توسل به دعا براى دفع آن نیز حق است» (3)
ذکر این نکته لازم است که هیچ مانعى ندارد این دعاها و توسلها به فرمان خداوند جلو تأثیر نیروى مرموز مغناطیسى چشمها را بگیرد همانگونه که دعاها در بسیارى از عوامل مخرب دیگر اثر میگذارد و آنها را به فرمان خدا خنثى میکند.
این نیز لازم به یادآورى است که قبول تأثیر چشم زخم به طور اجمال به این معنى نیست که به کارهاى خرافى و اعمال عوامانه در اینگونه موارد پناه برده شود که هم بر خلاف دستورات شرع است، و هم سبب شک و تردید افراد ناآگاه در اصل موضوع است، همانگونه که آلوده شدن بسیارى از حقایق با خرافات این تاثیر نامطلوب را در اذهان گذارده است. (4)
